Аккредитивтер
және сауданы қаржыландыру
Қауіпсіз төлем жасау кепілдігін пайдаланыңыз
Сатып алушы мен сатушы (бенефициар) арасындағы есеп айырысудың ерекше нысаны.
Сатушы аккредитивте көзделген және тауарды тиеп-жөнелту немесе қызмет көрсету дерегін растайтын құжаттарды белгілі бір мерзімде ұсынғаннан кейін, Банк сатушының пайдасына төлем жасауға ақшалай міндеттеме алады.
Ақшадан айырылып қалу қаупін жояды
Төлемді, тауарды алу, қызметті орындау кепілдігі
Тараптардың құқықтық және құжаттамалық қорғалуын қамтамасыз етеді
1. Тауарды жеткізу туралы келісімшарт
2. Аккредитив шығаруға өтініш
3. Аккредитив шығару
4. Бенефициарға аккредитивті авизолау
5. Тауарды тиеп-жөнелту
6. Құжаттар қаржыландырушы банкке келіп түседi
7. Төлем жасау
8. Құжаттар және қарызды өтеу кестесі
9. Құжаттар аппликантқа беріледі
10. Кестеге сәйкес негізгі борышты өтеу
Тараптар - аккредитивке қатысушылар
- Аппликант (Импорттаушы/Сатып алушы) – аккредитив ашатын тарап.
- Бенефициар (Экспорттаушы/Сатушы) – пайдасына аккредитив ашылатын тарап.
- Эмитент банк – аккредитив ашатын банк (Өтініш берушінің банкі).
- Авизолаушы банк – аккредитив шарттарын бенефициарға беретін банк, әдетте бұл – бенефициар банкі.
- Растаушы банк – эмитент банк шығарған аккредитивке өзінің растауын қосатын банк.
- Орындаушы банк – бенефициар төлем жасау үшін құжаттарды ұсынуға тиіс банк. Басқаша айтқанда, бұл – бенефициарға төлем жасайтын банк. Әдетте орындаушы банк растаушы банк болып табылады, бірақ бұл басқа банк та болуы мүмкін.
Қайтарып алынбайтын аккредитив – Өтінім беруші бенефициардың және растаушы банктің келісімімен ғана кері қайтарып алуы мүмкін (мұндай жағдай болғанда)
Расталмаған аккредитив – Бенефициар алдындағы төлем туралы міндеттемені эмитент банк қана көтереді. Басқаша айтқанда бенефициар эмитент банктің кредит төлеуге қабілеттілігіне байланысты
Расталған аккредитив – эмитент банктің міндеттемесін үшінші растаушы банк растайды. Аккредитивке өзінің растауын қосар алдында растаушы банк эмитент банктің кредит төлеуге қабілеттілігіне көз жеткізуі тиіс, себебі эмитент банктің өзінің қайтарып алынбайтын міндеттемесін орындай алмауы (елдегі саяси режимнің өзгеруі, соғыс қимылдары, төлемге қабілетсіздігі немесе басқа себептер бойынша) растаушы банкті оның бенефициарға төлем жасау бойынша қайтарып алынбайтын міндеттемесінен босатпайды
Құжаттар ұсынылғаннан кейін төлеу арқылы
Бенефициар құжаттарды орындаушы банкке ұсынады, ол UCP 600 ережесіне сәйкес оларды 5 банктік күн ішінде тексеруге құқылы. Құжаттарда алшақтық болмаған жағдайда, орындаушы банк құжаттар сомасын бенефициардың шотына аударады.
Төлем мерзімін кейінге жылжыту арқылы
Аккредитив сатып алушы мен сатушы арасындағы уағдаластық бойынша белгіленетін төлем мерзімін кейінге жылжыту арқылы ашылуы мүмкін. Төлем мерзімін кейінге жылжыту сатып алушы үшін өте тиімді, себебі тауарды қайта сату, оларды қайта өңдеу не аккредитив бойынша алынған жабдықтың көмегімен өндірілген тауарды сату есебінен болжамды төлем жасалатын күні жеткілікті қаражатқа ие болуға мүмкіндік береді.
Бенефициар өтініш берушіге, мысалы, тауар тиеп-жөнелтілген күннен бастап 30 немесе 60 күнге төлем мерзімін кейінге жылжытады. Бенефициар ұсынған құжаттарды (аккредитив шарттарына қатаң түрде сәйкес келетін) орындаушы банк акцептеп, болашақ төлем жасалатын күнді жазбаша растауға тиіс. Аккредитив бойынша құжаттарды бенефициардың банкі (сондай-ақ растайтын не шығаратын банк) дисконттауы немесе негоциациялауы мүмкін, яғни құжаттар сомасы сатушыға/экспорттаушыға аккредитив бойынша төлем мерзімі басталғанға дейін төленуі мүмкін. Дисконттау көбінесе сатушының тауарды тиеп-жөнелткеннен кейін бірден төлемді алуы үшін төлем мерзімі кейінге жылжытылатын аккредитивтерде пайдаланылады, бұл ретте егер дисконттауды растаушы/ не орындаушы банк жүргізсе, онда аккредитив шығаратын банк соманы аккредитивте белгіленген мерзімде төлейді
Трансферабелді аккредитив/аударым аккредитиві
Бұл аккредитивтің схемасы мынадай: сатып алушы–сатушы/делдал (бірінші бенефициар)–жеткізуші (екінші бенефициар). Яғни сатып алушы делдалдың пайдасына «аударым» аккредитивін (бірінші/түпнұсқа аккредитив) ашады. Делдал өз кезегінде өзінің пайдасына ашылған аккредитивті екінші бенефициарға бір сомамен не бірнеше екінші бенефициарға бірнеше сомамен, бірақ бірінші аккредитив сомасы шегінде аудара алады.
Аударым аккредитиві аккредитив сомасын, тауар бірлігінің бағасын, аккредитивтің қолданыс мерзімін, құжаттарды ұсынудың соңғы күнін, тиеп-жөнелту кезеңін қоспағанда, түпнұсқа аккредитивте көрсетілген шарттармен ғана аударылуы мүмкін. Көрсетілген позициялардың кез келгені немесе барлығы азайтылуы немесе қысқартылуы мүмкін.
Револьверлік/жаңартылатын аккредитив
Сатып алушы мен сатушы ұзақмерзімді келісімшарт жасасқан кезде қолданылады, оның аясында тауар белгілі бір уақыт аралығында белгілі бір сомаға белгіленген партиялармен жөнелтіледі Артық шығыстардың болуына жол бермеу үшін сатып алушы бұл жағдайда бірнеше аккредитивтің орнына бір «жаңартылатын аккредитив» ашады. Аккредитив автоматты түрде де, оны жаңарту туралы хабарлама бойынша да жаңартылуы мүмкін
Сонымен қатар аккредитивпен есеп айырысқан кезде төлемнің аралас нысаны пайдаланылуы мүмкін, ол банкке тиеп-жөнелту құжаттарын ұсынғаннан кейін дереу жасалатын ішінара төлемді, сондай-ақ аккредитивте белгіленген мерзім ішінде бөліп-бөліп немесе бір сомамен жасалатын кейінгі төлемдерді көздейді.
Аккредитив «қызыл ескертпені», яғни аккредитив сомасының бір бөлігі сатушыға алдын ала төлем ретінде төленетін шарттарды пайдалануға жол береді. Сатушы көлік компаниясының қызметтеріне алдын ала ақы төлеуге, тауарды тиіп-жөнелтуге байланысты кедендік процедураларға, сертификаттауға немесе өзге де шығыстарға қаражат алуы қажет болған кезде, «қызыл ескертпені» пайдаланған ыңғайлы.