Размер шрифта:
A A A
Цвет сайта:
Ц Ц Ц
Показывать изображения
Голосовой помощник
На сайте присутствует голосовой помощник
Вам необходимо выделить текст и нажать на кнопку громкости
Размер шрифта:
A A A
Цвет сайта:
Ц Ц Ц
Показывать изображения
Голосовой помощник
На сайте присутствует голосовой помощник
Вам необходимо выделить текст и нажать на кнопку громкости
20 қараша 2023
Обновлено: 18 маусым 2024

Что такое ИПН

Резиденты Республики Казахстан, которые получают доход, должны платить ИПН. Что такое ИПН? Как он начисляется и как его уплачивать в Казахстане?

ЖТС деген не?

Бухгалтерияда жиі естуге болатын ЖТС аббревиатурасының мағынасын ашу қиын емес, бұл – жеке табыс салығы. Оны еліміздің барлық азаматтары мен резидент-шетелдіктер, сондай-ақ жеке кәсіпкерлер ретінде тіркелген тұлғалар төлейді. Алайда бірнеше ерекшелік бар. Мәселен, Қазақстанда табыс салығы АСР арнайы режиміне сәйкес жер салығын төлейтін ЖК үшін есептелмейді. Сондай-ақ ойын бизнесі салығын төлейтін тұлғалар төлеуден босатылды.

Салық мүгедектігі бар балаларды немесе бала кезінен мүгедектерді тәрбиелеп отырған ата-аналарға (қамқоршыларға немесе асырап алушы ата-аналарға), сондай-ақ мүгедектігі бар жеке тұлғаларға қатысты қолданылады. Бірақ олар салық шегерімін ала алады (ҚР СК 346-бабында регламенттелген), бұл қорытынды соманы айтарлықтай азайтады. 2023 жылы бұл шегерім күнтізбелік жыл үшін 882 АЕК құрайды. 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап 1 АЕК 3 450 теңгеге тең. Осылайша шегерім 3 000 000 теңгеден асады. Осылайша осы шегерімді қолданған кезде, салық жай ғана нөлге тең болады.

Бизнеске арналған шотты онлайн ашу 

Бірнеше батырма арқылы қолжетімді мүмкіндіктерді пайдаланыңыз 

Қандай табысқа ЖТС салынады

Табыс салығы төлеушінің табысына есептеледі. Бұл жалақы ғана емес, сонымен бірге жеке практиканы жүзеге асыратын, бірақ ЖК болып табылмайтын жеке тұлғаның табысы, сондай-ақ зейнетақы, стипендия, ұтыстардан, дивиденд түрінде немесе борышты кешіру нәтижесінде алынған табыс. Сондай-ақ салық салу мүліктік табысқа, ЖК табыстарына да қолданылады. Толық тізбені ҚР СК-нен білуге болады (321-бап).

Алайда кейбір кірістер (мысалы, іссапар немесе кәсіби тексеру үшін өтемақылар) кірісті есептеген кезде ескерілмейтінін атап өткен жөн.


Салықты қалай төлеу қажет?

Әдетте, жеке тұлғаға салықты өз бетінше есептеп, төлеудің қажеті жоқ, оның орнына мұны салық агенті жүзеге асырады. Көп жағдайда салық агенті ретінде жұмыс беруші әрекет етеді, ол жалақыны есептеген кезде, салық сомасын ұстап қалады. Ал жеке кәсіпкерлер ЖТС-ны салық декларациясын берген кезде өз бетінше есептейді.

2023 жылы Қазақстанда қандай бизнес ашуға болады?
2023 жылы ҚР-да оңайлатылған режим бойынша жұмыс істейтін ЖК

Қазақстанда табыс салығы қанша пайызды құрайды (ЖТС)

Бұрын мөлшерлеме табыс түріне негізделетін. Бірақ 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап мөлшерлеме біріздендірілді, яғни ол барлық табыс түрі үшін бірыңғай болды. Осылайша бүгінде ЖТС мөлшерлемесі 10% құрайды.


ЖТС-ны қалай есептеу қажет?

Мемлекет бюджетіне қандай сома енгізуіңіз керектігін түсіну үшін қарапайым есептеулер жүргізуге болады. Алайда өзінің ерекшеліктері де бар.

Есептеуді қадам бойынша қарастырайық:

1. Барлық алынған табысты қосамыз.
2.Салық салынбайтын табысты шегереміз. Бұл ҚР СК 341-бабында регламенттелген. Ең көп таралған пункттердің арасында алименттер (тек балаларға ғана емес, сондай-ақ асырауындағы адамдарға да), салымдар мен борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйақылар, әскери қызметшілердің әскери қызмет атқаруға байланысты табыстары бар.
3.Стандарт шегерімді алып тастаймыз (14 АЕК, яғни 48 300 теңгені құрайды), сондай-ақ зейнетақы аударымдары (МЗЖ) және медициналық сақтандыру (МӘМСЖ) бойынша шегерімдер, заңда көзделген басқа да шегерімдер (мысалы, егер салық төлеуші мүгедек баланың ата-анасы немесе соғыс ардагері болса, 882 АЕК).
4.Алынған сомаға 10% мөлшерлемені қолданамыз (яғни 0,1-ге көбейтеміз).

Нақты мысал келтірейік. ҚР азаматы ай сайын 200 000 теңге алады делік және оның табысының арасында салық салынбайтындары жоқ. Сонымен:

Бизнес-карта иелеріне арналған жүлделер ұтысы  

1.200 000 теңгеден МЗЖ алып тастау қажет (бұл 200 000 теңгенің 10%, яғни 20 000 теңге). Барлығы: 200 000 – 20 000 = 180 000 теңге.
2.Одан кейін медициналық сақтандыруға арналған жарнаны аламыз (бұл 200 000 теңгенің 2%, яғни 4 000 теңге). Барлығы: 180 000 – 4 000 = 176 000 теңге.
3.Егер тіпті азаматтың қандай да бір арнайы шегерімге құқығы болмаса да, ол стандарт шегерімді пайдалана алады, ол 14 АЕК, яғни 48 300 теңгені құрайды. Алып тастасақ, 176 000 – 48 300 = 127 700 теңге шығады.
4.Міне, осы сомаға, яғни 127 700 теңгеге 10 пайыздық мөлшерлемені қолданамыз. 127 700 х 0,1 = 12 770 теңге.

Осы сома ЖТС мөлшері болып табылады.

Салықты қашан төлеу қажет

Егер жеке тұлғаның орнына салықты жұмыс беруші төлесе (жағдайдың көпшілігі), ол қызметкерге жалақы төлеген ай аяқталғаннан кейін 25 күнтізбелік күннен кешіктірмей ЖТС аударуы қажет. 10 маусым күні жұмыс беруші мамыр айының жалақысын төледі делік. Демек ол ЖТС-ны 25 шілдеге дейін аударуы тиіс (яғни оның маусым айының соңына дейін + 25 күнтізбелік күн уақыты бар).

Ал ЖК үшін төлемдердің нақты күні кәсіпкердің қандай салық салу режимін таңдағанына байланысты. Мысалы, оңайлатылған режим бойынша ЖТС жылына екі рет – 25 тамызға дейін (І жартыжылдық үшін) және келесі жылдың 25 ақпанына дейін (II жартыжылдық үшін) төленеді.

2021 жылдан бастап 2023 жылға дейін Қазақстан бюджетінің жартысына жуығын (48%-дан астамын) салықтық аударымдар, соның ішінде ЖТС құрайды. Бұл ақша мемлекеттік бюджет пен жергілікті бюджет арасында бөлініп, әртүрлі міндеттерді шешуге жұмсалады. Мемлекеттік бағдарламаларды қаржыландыру, мектептер мен ауруханаларды қамту, әлеуметтік жәрдемақыларды төлеу, вакцина сатып алу – осы қажеттіліктердің барлығы салық аударымдары есебінен жабылады.

Наталья Брославская
Авторы
Вам может понравиться
2023 жылы ҚР-да оңайлатылған режим бойынша жұмыс істейтін ЖК

Жеке кәсіпкер үшін бизнесті жүргізудің ең түсінікті, жеңіл әрі ыңғайлы тәсілдерінің бірі – бұл салық салудың оңайлатылған жүйесі (ССОЖ) бойынша ЖК. Егер қарапайым тілмен айтатын болсақ, бұл жағдайда бизнес оңайлатылған режим бойынша жұмыс істейді. Бұл режим әкімшілік процедуралардың санын азайтып, есептік құжаттаманы дайындауды жеңілдетеді. Ең бастысы, бизнес жүргізуді кәсіпкер өз бетінше – бухгалтерді тартпай-ақ атқара алады. Оңайлатылған режимнің ерекшеліктерін егжей-тегжейлі қарастырайық.

Оңайлатылған декларация қандай ЖК үшін қолжетімді?

Кәсіпкерлер, егер олардың бизнесі бір мезгілде келесі параметрлерге сәйкес келген жағдайда, оңайлатылған жүйені пайдалана алады:

  1. Қызметкерлердің саны

Жұмыскерлердің жалпы саны 30 адамнан аспауы тиіс (бұл санға бизнесменнің өзі де кіреді).

  1. Бөлімшелердің болуы

Компанияның басқа елді мекендерде орналасқан филиалдары жоқ.

  1. Жарты жылдағы кіріс

Оңайлатылған режим бойынша жұмыс істеуді жоспарлап отырған жеке кәсіпкердің бизнес айналымының нақты мөлшері кәсіпкердің үш компонентті интеграцияланған жүйені (ҮИЖ) қолдануымен анықталады. Ол POS-терминалмен және онлайн-кассамен, сондай-ақ тауарлардың есебін жүргізуге мүмкіндік беретін ERP жүйесімен жұмыс істеуді көздейді.

Егер бизнесмен 2023 жылы бизнесті оңайлатылған режим бойынша жүргізу үшін ҮИЖ қолданбаса, ЖК-ның жартыжылдық айналымы 24 038 АЕК-тен кем болуы тиіс. Осылайша жарты жылдағы ең жоғары кіріс 82 931 100 теңгеден аспауы тиіс (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап айлық есептік көрсеткіш 3 450 теңгеге жетті).

Егер кәсіпкер ҮИЖ қолданатын болса, онда жартыжылдық айналым 94 086 АЕК-тен (24 038 АЕК + 70 048 АЕК) төмен болуы тиіс. Ақшалай баламада – 324 596 700 теңге.

  1. Нарық сегменті

2023 жылы оңайлатылған режимдегі ЖК кез келген қызметпен айналыса алады. Алайда ҮИЖ мүмкін болмайтын бірқатар ерекшеліктер де бар, оларға мынадай салалар жатады:

  • Акцизделетін тауарларға байланысты қызмет (оларды дайындау, сақтау немесе көтерме саудада өткізу)
  • Мұнай өнімдерін (мысалы, дизель отынын немесе бензинді) сату
  • Лотерея билеттерінің ұтыс ойынын өткізу
  • Жер қойнауын пайдалану (лицензия бойынша жүзеге асырылатын қызметті есепке алмағанда)
  • Шыны ыдыспен жұмыс (оны жинау немесе қабылдау)
  • Металдармен байланысты қызмет (дайындау, сақтау, қайта өңдеу, сату)
  • Маркетингтік немесе консультациялық қызметтер көрсету
  • Аудит, бухгалтерлік есеп
  • Сақтандыру қызметтері
  • Әділет және құқық саласындағы жұмыс
  • Сауда алаңдарын жалға беру, оларды субжалға беру
  • Қаржы лизингі
  • Қонақ үй қызметтері (егер бір қонақ үйде екі және одан да көп салық төлеуші жұмыс істейтін болса)
  • Агенттік шарттар негізінде көрсетілетін қызметтер

Салық салудың оңайлатылған жүйесі бойынша жұмыс істеу үшін бір мезгілде аталған барлық параметрлерге жауап беру керек екеніне тағы да сіздің назарыңызды аударамыз. Егер бизнесмен критерийлердің ең болмаса біріне сәйкес келмесе, ол салық салудың жалпы режиміне көшеді.

Оңайлатылған режим бойынша ЖК қандай салықтарды төлейді?

ип на упрощенке 2023

2023 жылы ҚР-да оңайлатылған режим бойынша жеке кәсіпкердің қандай салықтар төлейтінін түсіну үшін оның жалдамалы жұмыскерлері бар-жоғын білу керек. Бизнесмен жалғыз жұмыс істейтін немесе қызметкерлерді жалдайтын екі жағдайды да егжей-тегжейлі қарастырайық.

2023 жылы қызметкерлерді тартпай-ақ жұмыс істейтін ЖК үшін оңайлатылған режим бойынша салынатын салықтар

Қосымша мамандар жалдамайтын бизнесмен бюджетке салық төлемдерін және өзі үшін міндетті жарналарды жүзеге асырады.

Бюджетке төленетін төлемдерге жеке табыс салығы (ЖТС) және әлеуметтік салық жатады. Әр салыққа пайданың 1,5%-ы тиесілі. Жиыны – кірістің 3%-ы. Бюджетке төлем жылына екі рет, яғни жарты жылда бір рет: ағымдағы жылдың 25 тамызына дейін және келесі жылдың 25 ақпанына дейін орындалады.

ЖК ашу

Кәсіпкер өз пайдасына келесіні төлейді:

  • Міндетті зейнетақы жарнасы (МЗЖ) – ай сайынғы табыстың 10%-ы.
  • Әлеуметтік жарналар – жалақының 3,5%-ы.
  • Медициналық сақтандыру төлемдері (МӘМСЖ) – 1,4 ЕТЖ-ның 5%-ы (бұл 2023 жылы 4 900 теңгені құрайды).

2023 жылы оңайлатылған режим бойынша жалақы мөлшерін кәсіпкер өзі белгілей алатынын ескеріңіз, заңнама тек соманың шегін регламенттейді. Осылайша міндетті зейнетақы жарналарын енгізген кезде, бұл айына 1-ден 50 ЕТЖ-ға дейін (2023 жылғы 1 қаңтардан бастап ЕТЖ – 70 000 теңге), ал әлеуметтік аударымдар кезінде – айына 1-ден 7 ЕТЖ-ға дейін.

Аударылған төлемдер ай сайын жасалады. Жарналарды есепті айдан кейінгі айдың 25-не дейін жасау қажет.

Бұдан басқа бірнеше ерекшелікті есте сақтау маңызды:

  • Егер кәсіпкер бала күтіміне байланысты демалыста болса, бірақ ресми түрде өз жұмысын тоқтатпаса және пайда табуды жалғастырса, онда МЗЖ және әлеуметтік жарналарды төлеу қажет (кемінде бір ЕТЖ-дан).
  • Егер кәсіпкер қызметін тоқтатпаса, бірақ ол пайда алмаса, оған бәрібір есеп беруге тура келеді.
  • Тіпті сіз қызметіңізді тоқтатып, салық есептілігін ұсынбасаңыз да, ай сайын МӘМСЖ төлеуіңіз қажет (1,4 ЕТЖ-ның 5%-ы).

2023 жылы оңайлатылған режим бойынша жалдамалы қызметкерлермен жұмыс істейтін ЖК үшін салықтар

Егер бизнесмен мамандарды жалдаса, онда ол да жоғарыда көрсетілген төлемдерді (өз пайдасына және бюджетке) жасайды. Сонымен қатар ол өзінің әрбір маманы үшін қаражат аударуы қажет:

  • 10% – ЖТС
  • 10% – МЗЖ
  • 3,5% – әлеуметтік аударымдар
  • 3% – МӘМС (міндетті медициналық сақтандыру)
  • 2% – МӘМСЖ (медициналық сақтандыруға арналған жарналар)

Пайыздар жалдамалы мамандардың жалақы сомасынан есептеледі. Сондай-ақ қызметкердің мәртебесін (зейнеткер, мүгедек, шетелдік және т.б.) ескеру қажет.

Есіңізге сала кетейік, оңайлатылған салық жүйесі бойынша жұмыс істейтін кәсіпкерлер жұмыскерлер үшін әлеуметтік салықтан босатылады. Бірінші қаралған жағдайдағыдай, мамандар үшін төлемдер әр ай сайын (есепті айдан кейінгі айдың 25-іне дейін) жасалады.

Бұдан басқа бизнесмен жұмыс беруші ретінде өз қызметкерлеріне еңбекке жарамсыздық парақтарын, демалыс ақысын немесе егер қызметкер еңбек демалысын пайдаланбаса, өтемақы төлеуі тиіс.

Оңайлатылған режим бойынша ЖК үшін ҚҚС төлеу

Бизнесменге ҚҚС төлеу қажеттілігі оның жылдық табысымен анықталады. Осылайша егер тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді сату бойынша салық салынатын айналым жылына келесі мөлшерден асып кетсе, бизнесмен 2023 жылы оңайлатылған салық режимі кезінде ҚҚС бойынша тіркеу есебіне тұруы қажет:

  • 20 000 АЕК – ҮИЖ қолданбайтын ЖК үшін. 2023 жылы бұл 69 000 000 теңгеге баламалы;
  • 144 184 АЕК (20 000 АЕК + 124 184 АЕК) – ҮИЖ қолданған кезде. Бұл 497 434 800 теңгені құрайды

Айналым асып кеткен кезде, кәсіпкер асып кету туындаған ай аяқталған күннен бастап 10 жұмыс күні ішінде салықтық өтінішті (электрондық немесе қағаз нысанында) дербес беруге міндетті.

Егер кәсіпкер ҚҚС бойынша есепке тұрса, оған төлеушінің куәлігі беріледі. Осы сәттен бастап ол тоқсан сайын ҚҚС бойынша декларация беріп, 12% мөлшерлеме бойынша салық төлеуі қажет.

Қазақстанда оңайлатылған режим бойынша ЖК-ні қалай жүргізу керек?

налоги ип 2023 рк по упрощенке

Мұны кез келген ыңғайлы тәсілмен: дербес, аутсорсингтегі бухгалтердің немесе штаттық бухгалтердің көмегімен жасауға болады. Әр нұсқаның өз артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Мысалы, штатқа бухгалтерді жалдау әрдайым экономикалық тұрғыдан орынды бола бермейді (әсіресе егер біз шағын бизнес туралы айтатын болсақ). Сондықтан шағын бизнес аутсорсингте бухгалтерия жүргізу қызметін жиі пайдаланады.

Өз кезегінде бухгалтерияны дербес жүргізу барлық аспектілерді мұқият зерделеуді білдіреді, көптеген ерекшелікті ескеру қажет. Мысалы, кәсіпкер қандай тәсілмен табыс таба алатынын және оған қандай құжаттарды дайындауға тура келетінін қарастырайық:

  1. Қолма-қол ақша. Қолма-қол ақшамен жұмыс істеу үшін онлайн-касса қажет, әрбір сауда жасаған кезде, клиентке чек беру қажет
  2. Банк картасы бойынша төлем. Бұл жағдайда да онлайн-касса қажет.
  3. Қосымша арқылы жүргізілетін операциялар (мысалы, Homebank немесе Kaspi сервисі арқылы). Бұл жерде де онлайн-кассасыз болмайды.
  4. Банктегі ЖК шотына аудару. Егер сізбен тауар үшін есеп айырысатын болса, онда төлем жасауға арналған шотты, жүкқұжатты және электрондық шот-фактураны (ЭШФ) дайындау талап етіледі. Ал егер клиенттер сіздің қызметтеріңізге осылайша ақы төлесе, онда шот жазып беріп, орындалған жұмыстардың қағаз немесе электрондық актісін (ОЖЭА) жасау және ЭШФ дайындау қажет.

2023 жылы оңайлатылған режимдегі ЖК ЭШФ жазып беруге міндетті ме? 2021 жылғы 1 сәуірден бастап, егер заңды тұлғалармен немесе ЖК-мен жасалатын бір шарт бойынша сома (оңайлатылған режимді, патентті қолданатындардан басқа) 1 000 АЕК-тен, яғни 3 450 000 теңгеден асса, бұл құжатты жазып беру қажет.

ЖК үшін шот ашу

Бірақ мұнымен шектелмейді. Келесі кәсіпкерлерге ЭШФ дайындау қажет:

  • ҚҚС төлеушілер болып табылатын кәсіпкерлер.
  • Басқа елдерден әкелінген тауарларды сататын (импорт) кәсіпкерлер.
  • ҚҚС төлемейтін, бірақ ЭШФ жүйесінің «Виртуалды қойма» (ВҚ) модулінде тіркелген тауарларды сататын кәсіпкерлер.
  • Халықаралық жүк тасымалдау саласында қызметтер көрсететін (ҚҚС төлейтініне қарамастан) кәсіпкерлер

Аталған санаттағы бизнесмендер шартқа сәйкес сома 1 000 АЕК-ке жетпеген жағдайда, ЭШФ дайындауы қажет екенін ескеріңіз..

Оңайлатылған жүйе бойынша кәсіпкерлер қандай есептілікті дайындайды?

Оңайлатылған жүйе бойынша жұмыс істейтін ЖК 910.00 нысанын жарты жылда бір рет толтыруы тиіс:

  • І жартыжылдықтың қорытындысы бойынша құжат 1 шілдеден 15 тамызға дейін ұсынылады. Сондай-ақ 25 тамызға дейін табыс салығы – 3% төленеді
  • II жартыжылдық үшін 1 қаңтардан бастап есеп беріледі. Есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпанына дейін үлгеру қажет. Бұдан басқа 25 ақпанға дейін 3%-дық салықты төлеу қажет.

Нысан онлайн режимінде беріледі, бұл уақытты үнемдеуге мүмкіндік береді.

Жеке кәсіпкерлер үшін жеңілдіктер бар ма?

Қазақстанның Салық кодексінде оңайлатылған жүйе бойынша жұмыс істейтін кәсіпкерлер үшін жеңілдіктер жазылған. Бірақ бұл жеңілдіктер тек мамандарды жалдайтын бизнесмендерге ғана қатысты.

ЖК әрбір қызметкер үшін төлейтін салықты 1,5%-ға төмендетуі мүмкін. Бұл маманның жалақысы 25 АЕК (яғни 86 250 теңге) немесе осы көрсеткіштен асқан жағдайда ғана мүмкін болады.

Жеңілдікті 910.00 нысанын толтырған кезде қолдануға болады. Төлем жасауға арналған соманы есептеу автоматты режимде орындалатын болады.

Кәсіпкер тек жеңілдіктерге ғана сене алмайтынына назар аударыңыз. Ол өз міндеттемелерін, оның ішінде салықты уақтылы төлеу жөніндегі міндеттемелерін есте ұстауы қажет. Әртүрлі бұзушылықтар ескерту (бірінші рет) арқылы жазаланады. Екінші және одан кейінгі бұзушылықтар анықталған кезде, кәсіпкерге айыппұл салынады. Оның үстіне аз сома емес – 15-тен 50 АЕК-ке дейін.

Оңайлатылған салық жүйесі кәсіпкерлерді қарапайымдылығымен және айқындылығымен тартады, бұл барлық есепті өз бетінше жүргізуге және бөгде мамандардың қымбат тұратын қызметтеріне жүгінбеуге мүмкіндік береді. Алайда оңайлатылған жүйеде де барлық ерекшеліктерді біліп, заңнама нормаларын түсіну маңызды. Бұл өз бизнесіңізді ашық әрі тиімді жүргізуге, жеңілдіктерді пайдалануға және ескерту мен айыппұлдарға жол бермеуге мүмкіндік береді.

Авторы - Наталья Брославская  

СЖТМ деген не

Заңнамаға сәйкес, кредит ресімдеудің алдында банк кредит берудің барлық шарттары туралы қарыз алушыны хабардар етуге міндетті. Әдетте кредит алушылар кредит сомасы, номиналды мөлшерлеме, ай сайынғы төлем мөлшері, мерзімінен бұрын өтеу мүмкіндігі сияқты параметрлерге көңіл бөледі. Алайда СЖТМ (сыйақының жылдық тиімді мөлшерлемесі) сияқты көрсеткіштің де маңыздылығы кем емес. Себебі сыйақы мөлшерлемесі неғұрлым төмен болса, қарыз алушы үшін кредит беру шарттары соғұрлым тиімді.

Банк кредитінде СЖТМ-ның не екенін анықтап, бұл ұғымды қарапайым сөзбен түсіндіруге тырысайық.


СЖТМ деген не

СЖТМ немесе сыйақының жылдық тиімді мөлшерлемесі – бұл кредитті пайдалана отырып, сіз бір жыл ішінде артық төлейтін жалпы сома. Ол кредит берген банктің қарызы бойынша сыйақыны ғана емес, сондай-ақ қарызға қызмет көрсетуге байланысты өзге де комиссиялар мен алымдарды да қамтиды. Мұнда сақтандыру да, кредит қаражаты есептелетін банк картасын дайындау мен оған қызмет көрсету құны және шотқа қызмет көрсету тарифтері де есепке алынады. Кредит шартына қол қою алдында мөлшерлемені нақтылау маңызды.

Айтпақшы, банктің кредит берген кезде СЖТМ-ны көрсету міндеті ҚР Азаматтық кодексімен реттелген. Бұл кредит беру процесін анағұрлым ашық етуге мүмкіндік беріп, кредит алушыға барынша тиімді кредит бағдарламасын таңдауға көмектеседі.

Есеп айырысу шотын ашу

СЖТМ мөлшері:

2011 жылдан бастап 2021 жылға дейін 10 жыл бойы мөлшерлеме біркелкі болып, 56% деңгейінде тұрды. Алайда 2011 жылдан бастап кредит түрін, оны қамтамасыз ету тәсілін, кредиттеу мерзімін ескере отырып, мөлшерлеме сараланды:

  • >56% – қамтамасыз етілмеген (яғни кепілді қамтымайтын) кредиттік бағдарламалар үшін. Егер қарыз кепілмен берілсе, онда кредит алушы 40% мөлшерлемемен алуды көздей алады.
  • >25% – ипотекалық кредит бойынша сыйақы.
  • >56% – микрокредиттер үшін ең жоғары көрсеткіш (кредит берудің мұндай түрі шағын сомадағы қарызды білдіреді). Бұл кепілмен берілетін кредиттерге де, кепілсіз берілетін кредиттерге де қатысты. Бұл ретте кепілді микрокредитті 45 күннен кем мерзімге ресімдейтін кредит алушылар 20% мөлшерлемемен алуды көздей алады (сомасы – 50 АЕК-ке дейін).

Осылайша мөлшерлемелер 20%-дан 56%-ға дейін өзгереді. Бірақ жоғарғы шек – 56%. Басқаша айтқанда, 56%-дан артық СЖТМ болуы мүмкін емес.

Кредитті өтеу тәсілдері

Кредиттік шарттарды өтеуге арналған төлемдердің екі түрі бар – аннуитеттік және сараланған. Осы ұғымдарды егжей-тегжейлі қарастырып көрейік.

Кредит екі компоненттен тұрады: негізгі борыш (сіз банктен тікелей қарызға алған сома) және пайыздар (яғни кредиттік қаражатты пайдалану үшін есептелетін банктің сыйақысы). Ал осы негізгі борыш пен пайыздарды қалай төлейтініңіз төлемдерді аннуитеттік немесе сараланған деп бөлудің негізіне айналды.

Аннуитеттік төлем өзінің жеңілдігіне байланысты көбірек сұранысқа ие. Барлық сома (негізгі борыш + пайыздар) кредит беру мерзімін ескере отырып, тең бөліктерге бөлінеді. Сіз ай сайын кредитті өтейсіз, бұл ретте енгізілген соманың бір бөлігі негізгі борышты төлеуге, ал бір бөлігі пайыздарды төлеуге жұмсалады. Негізгі борыштың пайыздарға арақатынасы біртіндеп өзгереді: мерзімнің бірінші жартысында салынған ақшаның басым бөлігі пайыздарды, ал екінші жартысында негізгі борышты өтейді. Кредит алушылар борыштық жүктеменің тұрақтылығы үшін төлемнің бұл түрін таңдағанды жөн көреді: сіз банкке қандай соманы төлеу керек екенін нақты білесіз, бұл шығыстарды тиімді жоспарлауға мүмкіндік береді.

Сараланған төлем мұндай тұрақтылықпен ерекшеленбейді, бірақ төлемдер сомасының ай сайын азаятынын білдіреді. Алайда алғашқы айларда сізде ең жоғары кредиттік жүктеме болады. Мұндай тәсілдің мәні қарапайым: ай сайын сіз негізгі борыштың белгіленген сомасын төлейсіз, ал банкке пайыздарды өтеуге жұмсалатын сома біртіндеп азая береді.

СЖТМ қалай есептеледі

Артық төленетін соманы есептеуге сізге кредиттеу мәселесі бойынша кеңес беретін банк менеджері көмектеседі. Бұл ең оңай әрі барынша тиімді тәсіл, өйткені есептеген кезде, барлық комиссиялар мен өзге де төлемдерді ескеру қажет. Сонымен қатар ҚР Азаматтық кодексіне сәйкес, есептеу күрделі формула бойынша жүргізіледі. Ол кәсіпқойларға – банк жұмыскерлері мен қаржыгерлерге арналған.

Егер есеп айырысуды өзіңіз жүргізгіңіз келсе, Қазақстан Үкіметінің Gov.kz сайтында онлайн-калькуляторды пайдаланыңыз. Алдымен жүйе қарызды өтеудің аннуитеттік немесе сараланған төлем тәсілін таңдауды ұсынады. Содан кейін кредиттің сомасы мен мерзімі, оның берілген күні, мөлшерлемесі және т.б. туралы ақпаратты көрсету қажет. Соңғы қадам – «Қолдану» батырмасын басу. Қарыз бойынша сыйақы сомасы автоматты режимде есептеледі.

Бұл мақалада біз кредит бойынша сыйақының не екенін түсініп, оның аса маңызды көрсеткіштердің бірі екенін анықтадық. Оны кредиттік бағдарламаны таңдаған кезде мұқият зерделеу қажет, өйткені ол төлем қабілеттілігін дұрыс бағалап, болашақта айыппұлдар мен кредиттік тарихтың нашарлауы сияқты мәселелерді болдырмауға көмектеседі.

Авторы  – Наталья Брославская 


Қазақстанда ЖК үшін банк шотын қалай ашуға болады

Сонымен сіз жеке кәсіпкер ретінде тіркелдіңіз. Келесі қадам банкте есеп айырысу шотын ашу болуы тиіс, себебі бұл ҚР-да заңды түрде бизнесті жүргізу үшін қажет.

Бірақ барлық ЖК үшін есеп айырысу шотын ашу қажет пе? Банкте есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету кәсіпкерге қандай артықшылық береді? ЖК өзі үшін қандай есеп айырысу шотын таңдай алады және қандай шот ашқан жөн? Сұрақтарға жауап береміз.


Ашу немесе ашпау: мәселе осыда

азақстандағы жеке кәсіпкерлер банктегі шотсыз жұмыс істей алады. Бірақ бұл көп жағдайда ыңғайлы емес.

Мысалы, егер сіз төлемдерді өзіңіздің банктік картаңызға алатын болсаңыз, онда бизнес-операциялар мен дербес төлемдерді ажырату қиынға соғады. Оның үстіне салықтық тексеру жүргізген кезде, инспектор жеке операцияларды іскерлік операциялар деп есептеп жіберуі мүмкін, бұл табыс мөлшерін және соның салдарынан салық сомасын ұлғайтады. Мұны шешу үшін қаражаттың шығу тегін растап, олардың бизнеске қатысы жоқ екенін дәлелдеуге тура келеді.

Мұндай жағдайдан шығудың екі жолы бар. Біріншісі – карточканы тек бизнес түсімдер үшін ғана пайдалану. Ал екіншісі – ЖК үшін бөлек банктік есеп айырысу шотын ашу.

Есеп айырысу шоты:

  • Жеткізушілермен және клиенттермен қолма-қол ақшасыз нысанда есеп айырысуды, атап айтқанда, карталар бойынша төлемдерді қабылдауды жоспарлап отырған. Мысалы, жеке шотқа эквайрингті (карточкалар бойынша төлемдерді қабылдауға мүмкіндік беретін қызмет) қосу мүмкін емес.
  • Электронды әмияннан түсетін төлемдерді қабылдайтын.
  • Өз қызметкерлеріне жалақыны карточкаға аударуға ниетті.
  • Салықты тез әрі ыңғайлы түрде төлегісі келетін.
  • Тендер ұтып алған жағдайда, төлем тек банктегі шот арқылы жүзеге асырылатындықтан, мемлекеттік сатып алу мен тендерлерге қатысуды жоспарлап отырған ЖК үшін міндетті екеніне назар аударыңыз.

Бірақ аталған тармақтар сізге қатысты болмаса да, е/а шотын ашудың артықшылықтары көп.

  • Банк шотының болуы байыпты бизнесменнің имиджін қалыптастырады. Мұндай кәсіпкерге сенім артылады.
  • Кредит алу үшін банктік үзінді көшірмелер қажет.
  • Эквайрингті қосып, карта бойынша төлемдерді қабылдауға болады.
  • Төлемдерді жүргізу айтарлықтай жеңілдетіледі: банкке барудың қажеті жоқ – барлық операциялар интернет-банкинг арқылы жүзеге асырылады. Осылайша салық төлеуге, жеткізушілермен есеп айырысуға, әлеуметтік аударымдар жасауға және т.б. болады.

Бұдан басқа ЖК есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету көбінесе валюта айырбастаған және конвертациялаған кезде тиімді шарттарды көздейді. Бұл шетелдік жеткізушілермен және инвесторлармен жұмыс істейтін бизнесмендер үшін маңызды.

Осылайша ЖК үшін есеп ашу оның ыңғайлылығы мен жан тыныштығы үшін қажет.


Қазақстанда ЖК үшін банкте есеп айырысу шотын қалай ашуға болады

ЖК үшін есеп айырысу шотын банктің  сайтында онлайн ашуға болады. Процедура ең аз уақытты алады.

Сонымен ЖК-ға шот ашу үшін не қажет?

  1. Жалпы ақпаратты, басшының байланыстарын және компанияның өзі туралы мәліметтерді көрсете отырып, сайттағы өтінімді толтыру.
  2. Тарифтік жоспарды таңдау. Банктер бизнес ауқымын ескере отырып, бірнеше тарифті ұсынады, олар төлемдер саны, шетелдік ақша аударымдары мен корпоративтік карталар саны, қолма-қол ақша енгізу және алу үшін комиссия мөлшері бойынша ерекшеленеді, сондай-ақ абоненттік төлем таңдалған жоспарға байланысты болады.
  3. Электрондық-цифрлық қолтаңбаның көмегімен құжаттарға қол қою.

Е/а шотын теңгемен ғана емес, ресейлік рубльмен, доллармен немесе еуромен де ашуға болатынына назар аударыңыз.
Е/а шотының деректемелерін сіз бірнеше минут ішінде электрондық пошта арқылы аласыз. Оларды шарттар жасасу және өзге де құжаттарды дайындау үшін бірден пайдалана беруге болады.
Банктер есеп айырысу-кассалық қызмет көрсетуді пайдаланатын бизнесмендерге бонустар ұсынады. Осылайша ЦентрКредит Банкінде сіз шотыңызға тіркелетін #business карточкасын аласыз. Оны жеке қаражатты шығару үшін де пайдалануға болады. Карточка Apple Pay, Samsung Pay, Google Pay сияқты барлық электрондық әмияндарға оңай қосылады. Бұдан басқа ЦентрКредит Банкі шот бойынша лимитті (250 млн теңгеге дейін) ұсынады, бұл жағдайда кредит беру кепілді қарастырмайды. Бұл бизнестің үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін жақсы сақтандыру. Ал FX-платформаға қол жеткізу валюталық операцияларды барынша тиімді жүргізуге мүмкіндік береді.
Бір минут ішінде қосылатын және арнайы БҚ-ны талап етпейтін BCC Business мобильді қосымшасы арқылы е/а шотымен жұмыс істеген өте ыңғайлы.
Бұл ретте жаңа бастаған бизнес үшін шот ашу құны 0 теңгені құрайды. Бұл аяққа тұрып, бизнес-шындыққа бейімделу үшін оңтайлы жағдай.


Есеп айырысу шотын ашу

Банктер ЖК үшін қандай шоттар ашады?

/а шотының екі түрі бар – ағымдағы және жинақ. Ағымдағы е/а шоты ұйымның негізгі бизнес-процестеріне қызмет көрсетеді, оның ішінде қаражат аударуды қамтамасыз етеді. Жинақ е/а шотының негізгі міндеті – қаражат жинақтау. Шын мәнінде бұл салым болып табылады: кәсіпкер белгілі бір соманы салады, оған пайыздар есептеледі, ал шартта белгіленген мерзім өткеннен кейін ақша пайыздарымен бірге салымшыға қайтарылады.

ЖК үшін қандай шот қажет? Кәсіпкер екі шотты да аша алады. Бірақ есеп айырысу шоты туралы сөз болғанда, бірінші кезекте ағымдағы шот деп түсініледі. Ол:

  • сатып алушылардан ақша қабылдауға;
  • басқа шоттарға ақша аударуға;
  • қолма-қол ақшаны алуға және оларды енгізуге;
  • салық төлеуге, әлеуметтік және өзге де аударымдар жасауға;
  • жеке кірісті банк картасына көшіруге;
  • эквайрингті қосуға;
  • жалақы жобасына қосылуға;
  • үзінді көшірмелер мен басқа да құжаттарды қалыптастыруға мүмкіндік береді.


Сондай-ақ өз қаражатыңызды мобильді қосымша немесе бизнес үшін интернет-банкинг арқылы 24/7 режимінде бақылауға болады.

Егер ЖК-ға қандай шот ашу тиімді екені туралы сөз болса, онда бұл жерде де ағымдағы шот «ұтады»: жаңа бастаған кәсіпкерлерге көптеген банктер тегін шот ашу және оған қызмет көрсету мүмкіндігі бар тарифтерді ұсынады.

Кәсіпкерлер үшін пайдалы ақпарат

Е/а шотын ашуға қатысты көптеген сұрақтар туындайды, осыған байланысты ең жиі қойылатын сұрақтарға жауап береміз.

Е/а шотының ашылғаны туралы салық органына хабарлау қажет пе?

Е/а шоты ашылғаннан кейін сізге бұл туралы салық органын өз бетіңізше хабардар етудің қажеті жоқ, оны шот ашылған сәттен бастап бір күн ішінде банк жүзеге асырады.

ЖК үшін бірнеше есеп айырысу шотын ашуға бола ма?

Заңнама кәсіпкерді ағымдағы шоттар саны бойынша шектемейді, олар бірнеше (оның ішінде әртүрлі банктерде) болуы мүмкін.

ЖК өзінің жинақ шотынан ағымдағы шотқа ақша аудара ала ма?

Иә, мұндай ақша аударымы болуы мүмкін. Кәсіпкерлер айналым қаражатын толықтыру үшін осы опцияны жиі пайдаланады. Оның үстіне мұндай аударым бизнестен түскен кіріс болып саналмайды. Басқаша айтқанда, бұл сома салықтарды есептеген кезде ескерілмейді.


Жеке кірісті қалай аударуға болады?

Жеке кіріс шығыс кассалық ордер арқылы шығарылады. Бұл соманың шығыстар емес екеніне назар аударыңыз. Яғни кәсіпкер салықты жеке пайдалану үшін шығарылған қаражат сомасына қарамастан, өзі тапқан барлық сомаға есептейді.

Қорытындылайық. Осымен ЖК үшін банкте шоттың болуы қажет пе? Тіпті қызмет саласы қызметті есеп айырысу-кассалық банктік қызмет көрсетусіз жүргізуге мүмкіндік берсе де, банкте шот ашу ЖК-ға бақылаушы органдар үшін ашық қаржылық есептілікті қамтамасыз етеді және бизнеске көптеген міндеттерді, мысалы, салықтарды төлеуді немесе банкке жүгінбей-ақ, қашықтағы арналар арқылы жеке кірістерді шығаруды жеңілдетеді.

Қазақстанда ЖК үшін жеке шотты тікелей банк сайтында онлайн ашуға болады – бұл екі-ақ минутты алады.

Кәсіпкер жинақ шотымен де, ағымдағы есеп айырысу шотымен де жұмыс істей алатынына назар аударыңыз.

Авторы – Наталья Брославская 

Поиск по сайту
Біз cookies файлдарын қолданамыз
Біз сайттың функционалын және сіздің пайдаланушылық тәжірибеңізді жақсарту үшін cookies файлдарын қолданамыз
Артқа
Cookie файлдарын баптау
Біз сайттың функционалын және сіздің пайдаланушылық тәжірибеңізді жақсарту үшін cookies файлдарын қолданамыз
Міндетті cookies файлдары
Әрқашан белсенді
Бұл Cookies файлдары сіз туралы маркетингтік мақсатта пайдаланылуы мүмкін ақпаратты жинамайды және Интернетте қашан болғаныңызды есте сақтамайды. Браузердің параметрлерін өзгертіп, осы Cookies файлдарын ажыратуға болады, бірақ бұл біздің сайтпен әрекеттескенде, веб-сайтыңыздың жұмысына әсер етуі мүмкін.
Қосымша cookies файлдары
Cookie файлдары пайдаланушы тәжірибесін жақсартуға және сізге берілген кез келген ақпараттың сіздің мүддеңіз бен қалауыңызға сәйкес келетініне кепілдік беруге көмектеседі. Cookies файлдары ақпаратты ешкім тікелей сәйкестендірілмейтіндей етіп жинайды