Қазақстанда ЖК-ны жабу үшін жұмысты тоқтату жеткіліксіз – ЖК-ны жою процедурасынан өту қажет. Осыдан кейін ғана қызметі ресми түрде тоқтатылады, демек бизнесменге енді салық төлеудің қажеті жоқ.

Дайындықтың маңыздылығы туралы

ЖК қызметін тоқтату туралы өтініш бермес бұрын істі ретке келтіру керек. Егер дайындалмаса, бас тарту қаупі жоғары, кәсіпорынды жаппай қоюы мүмкін.

Өтініш бергенге дейін мыналарды жүзеге асырған маңызды:

1. Салықтар мен басқа да аударымдар бойынша қарыздардың бар-жоғын тексеру. Бұл Мемлекеттік кірістер комитетінің сайты арқылы жасалады. Егер берешек болса, оны міндетті түрде өтеу қажет.
2. Салықтарды төлеу, қызметін тоқтату жоспарланып отырған кезең үшін барлық әлеуметтік аударымдарды жасау. Салық органына жою есебін берген сәттен бастап сізде төлем жүргізуге 10 күн болатынын ескеріңіз.
3. Егер сіз жалдамалы жұмыс күшін пайдаланған болсаңыз, қызметкерлерді жұмыстан босату.
4. Егер сіз қосылған құн салығымен жұмыс істеген болсаңыз, кәсіпорынды ҚҚС бойынша есептен шығару. Мұны салық төлеушінің кабинеті арқылы жүзеге асыруға болады: тиісті нысанды толтырып, есептен шығару туралы өтініш беру қажет.
5. Банктегі шотты жабу.
6. Егер сіз онлайн-кассамен жұмыс істеген болсаңыз, оны есептен шығару.

Дайындық кезеңінен кейін жұмыс істемейтін ЖК-ны жабу алгоритміне өтуге болады.

Қазақстанда ЖК-ны жабу

Көптеген жағдайларда ҚР-да ЖК-ны жабу процедурасы барынша оңайлатылған (мұндай жүйені оңайлатылған деп атайды). Бұл ЖК-ны қашықтан, яғни онлайн жабуға болады дегенді білдіреді. Бұл жағдайда кәсіпкер салықтық тексеру және камералдық бақылау сияқты еңбекті қажет ететін және алаңдаушылық туғызатын кезеңдерден құтыла алады.

Алайда 2023 жылы Қазақстанда ЖК-ны онлайн жабу үшін бірқатар шарттарды орындау қажет. Сонымен кәсіпкер:

• ҚҚС төлеу бойынша есепте тұрмауы тиіс.
• Бірлескен кәсіпкерлік шеңберінде (яғни серіктеспен) бизнес жүргізбеуі тиіс.
• Берешегі болмауы тиіс. Бұл кезде салық бойынша ғана емес, әлеуметтік аударымдар бойынша да берешегі болмауы тиіс.
• Салықтық тексерулер кестесінде тұрмауы тиіс. Әрине, кәсіпкер салық процедураларының кестесін бақылай алмайды, бірақ нақты өзінде тексерудің жоспарланғанын нақтылай алады. Ол үшін Бас прокуратураның сайтына кіріп, «Құжаттар» бөліміндегі ақпаратпен танысу қажет.
• Тәуекелдерді басқару жүйесі бойынша жоғары тәуекелге ие болмауы тиіс. Тәуекелдер матрицасына сәйкес, жоғары тәуекел деп 6 және одан жоғары балдар саны түсініледі.
• Жекелеген қызмет түрлерінің тізіміне жататын қызметті жүзеге асырмауы тиіс. Мәселен, ЖК-ны онлайн жабу отын, алкоголь, темекі өндіретін және сататын, лотерея өткізетін, казино және т.б. қызметтерді көрсететін бизнесмендерге қатысты қолданылмайды.

Қызметті тоқтату туралы салықтық өтініш

Бұл өтініш кәсіпорынның жұмысын тоқтатуға негіз болып табылады. Оны салық органдарына береді, бұл ретте өтініш берудің үш нысаны көзделген:

1. Электрондық форматта. Бұл ең прогрессивті әрі ыңғайлы нұсқасы.
2. Жеке өзі бару арқылы. Ол үшін мемлекеттік қызмет көрсету орталығына өтініш жазу керек.
3. Пошта арқылы. Өтініш қағаз жүзінде ресімделіп, тапсырыс хатпен жіберіледі. Бұл нұсқа, мысалы, уақытша тіркелген жерінде болмаған бизнесмендерге сәйкес келеді.

Қазақстанда ЖК-ны онлайн жабу: қадамдық нұсқаулық

Қазақстанда ЖК-ны оңайлатылған режим бойынша салық төлеушінің кабинеті арқылы жабуға болады:

1. Электрондық цифрлық қолтаңба (ЭЦҚ) арқылы авторизациядан өтеміз.
2. «Салық есептілігі нысандары» қойындысын басамыз, содан кейін «Жаңа нысанды толтыру» бөліміне өтеміз.
3. Жою есептілігін толтырамыз, оны мемлекеттік кірістер органдарына (МКО) жібереміз. «Жою» бағанына қарама-қарсы 5-нөмірлі тармақта «құсбелгі» қоюды ұмытпаймыз.
4. «Салықтық өтініш» қойындысына, бұдан әрі «Қызметті тоқтату» бөліміне өтеміз.
5. Жоюдың себебін міндетті түрде көрсетеміз, көбінесе кәсіпкерлер Салық кодексінің 67-бабына сілтеме жасайды. Жұмысты тоқтатуға сұраныстың жоқтығы, айналым қаражатының тапшылығы, уақытша қиындықтар негіз болуы мүмкін. Айтпақшы, ЖК-ны өз еркіңізбен – елеулі себептерсіз жабуға болады.
6. Салықтардың бюджеттік жіктеу кодтарын көрсетеміз.
7. «Жіберу» батырмасын басамыз.

Оңайлатылған режим сәйкес келмеген жағдайда, не істеу қажет

Оңайлатылған схемадан басқа, қызметті автоматты және жалпы режимде тоқтатуға болады.

• Автоматты режим 2020 жылдың жазынан бастап жұмыс істейді. Бұл режим бизнесменнен ешқандай әрекет талап етпегендіктен қолайлы болып табылады. Егер кәсіпкер 60 күн ішінде салық органына патент ұсынбаса немесе жұмысты тоқтата тұрғаннан кейін қайта бастамаса, онда мемлекеттік кірістер басқармасы (МКБ) ЖК-ны автоматты түрде есептен шығарады. Әрине, автоматты түрде есептен шығару белгілі бір шарттар сақталған кезде, атап айтқанда, салық төлеу бойынша қарыздар болмаған және басқа да аударымдар жасалған кезде мүмкін болады.
• Жалпы белгіленген режим оңайлатылған жүйенің талаптарына сәйкес келмейтін ЖК үшін өзекті. Бұл жағдайда кәсіпкерді салықтық тексеру күтеді – тексеру бизнесмен өтініш бергеннен кейін 20 күннен кешіктірмей жүргізіледі. Тексеру әдетте 30 күн ішінде жүзеге асырылады, бірақ кейбір жағдайларда 180 күнге «созылуы» мүмкін. Егер кәсіпкер тексеруден сәтті өтіп, оның нәтижелерімен келісіп, барлық салықтарды төлесе, оны 3 күн ішінде есептен шығарады.

ЖК-ны жабу үшін үш режимнің бірін тіпті толыққанды бизнес жүргізбегендер, мысалы, кәсіпорын ашылғаннан кейін мүлдем жұмыс істемегендер және қызметін тоқтатуға мәжбүр болғандар да таңдауы тиіс.

ЖК-ны жабудан бас тарту үшін негіздер

Мемлекеттік органдар кәсіпорынды әрдайым жаба бермейді. Жеке кәсіпкер келесі жағдайларда тіркеуден шығарылмайды:

• Егер оңайлатылған процедураны жүргізу үшін міндетті шарттар орындалмаса (егер сіз оңайлатылған режимді таңдасаңыз).
• Егер сіз есептілік бермесеңіз, шотты жаппасаңыз, мөрді жоймасаңыз. Мұның бәрін қызметті тоқтату туралы өтініш берілген сәттен бастап 3 күн өткенге дейін жасау қажет.
• Сіздің салық немесе әлеуметтік төлемдер бойынша қарыздарыңыз бар болса..

ЖК-ның жабылғанын немесе жабылмағанын қалай тексеруге болады

Барлық кезеңдерден өткеннен кейін ЖК-ның шын мәнінде жабылғанын білу маңызды. Егер ол жабылмаған болса, бұрынғысынша салық төлеуге тура келеді.

Өз кәсіпорныңыздың мәртебесін онлайн-форматта үш тәсілмен білуге болады:

1. Салық төлеушінің кабинеті арқылы.
2. Мемлекеттік кірістер комитеті электронды салық әмияны ретінде әзірлеген e-Salyq Azamat мобильді қосымшасы арқылы.
3. Kgd.gov.kz мемлекеттік кірістер комитетінің сайтында «Электрондық сервистер» қойындысы арқылы «Салық төлеушілерді іздеу» тармағын таңдап, ұсынылған нысанға ЖСН және басқа да ақпаратты енгізу қажет.

Бизнесті жабу процедурасы тек күрделі болып көрінеді: ресми түрде жою үшін дұрыс режимді таңдап, нақты алгоритмді ұстану қажет. Кәсіпкерлердің көпшілігі оңайлатылған жабу жүйесін пайдалана алады, бұл міндетті айтарлықтай жеңілдетеді: ЖК-ны ең аз уақыт шығындарымен онлайн түрде жоюға болады. Алайда бұл процеске мұқият дайындалу маңызды, бұл бас тарту тәуекелдерін барынша азайтуға мүмкіндік береді.